TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI HENRYKA TOMASZEWSKIEGO PANTOMIMA

Ogólne informacje

Wrocławski Teatr Pantomimy powstał w roku 1956 jako Studio Pantomimy przy Państwowych Teatrach Dramatycznych we Wrocławiu. Założycielem i kierownikiem artystycznym był Henryk Tomaszewski. Indywidualność twórcza i silnie sprecyzowana wizja reżyserska Tomaszewskiego przyciągały do teatru rzeszę młodych i zdolnych artystów. Pierwszy zespół tworzyli m.in. Elżbieta Jaroszewicz, Ałła Laskowska, Irena Szymkiewicz, Stanisław Brzozowski, Jerzy Fornal, Zdzisław Kapuściński, Anatol Krupa, Janusz Pieczuro.
"Kiedy powstawał pomysł stworzenia tego teatru byłem trzydziestolatkiem, człowiekiem który chce coś zrobić, nawet nie z chęci wyróżnienia się, ale żeby spróbować siebie." I nie da się zaprzeczyć temu, że każda premiera była materializacją jego własnych specyficznych wizji.
Program I swoją premierę miał 4. listopada1956 roku na scenie wrocławskiego Teatru Polskiego. Zaprezentowano wtedy: Skazanego na życie, Dzwonnika z Notre-Dame wg V. Hugo, Płaszcz wg M. Gogola, Bajkę o Murzynku i Złotej królewnie. Sam Tomaszewski zalicza ten Program do okresu "fabularnego" (lata 1956 - 1961), kiedy większość inspiracji czerpał z literatury.
W Programie II Tomaszewski dopracował Dzwonnika z Notre-Dame oraz Płaszcz, który przyniósł pierwsze nagrody dla teatru na VI Światowy Festiwalu Młodzieży i Studentów w Moskwie w 1957 roku. W Programie II znalazły się również: En passant, Jasełka, Kabała, Orfeusz w poszukiwaniu Eurydyki.
1 stycznia 1958 roku przekształcono Studium w teatr zawodowy przyznając mu dotację i zmieniając nazwę na Miejski Teatr Pantomimy, by rok później 26 stycznia 1959 upaństwowić palcówkę pod nazwą Wrocławski Teatr Pantomimy, zapisując kierownictwo artystyczne Henrykowi Tomaszewskiemu. Usankcjonowano w ten sposób autorską formułę teatru.
Unikalność Wrocławskiego Teatru Pantomimy to właśnie efekt osobliwej wizji reżyserskiej i autorskich programów, z których wyrasta jedyny taki teatr na świecie, gdzie ruch potraktowany jest nie jako prosty ekwiwalent słowa, a synteza doznań i wrażeń.
Już od pierwszego Programu dostrzec można charakterystyczne cechy teatru Tomaszewskiego, które pozwalają mówić o polskiej szkole mimu. Poprzez wprowadzenie gry zespołowej, intencjonalność i motywację psychologiczną postaci aktorzy Tomaszewskiego tworzą pełnowartościowe kreacje aktorskie. Zerwanie z klasyczną konwencją francuskiego mimu czystego, współpraca z najwybitniejszymi artystami (m.in. z Jadwigą Przeradzką, Aleksandrem Jędrzejewskim, Zofią de Ines, Władysławem Wigurą, Franciszkiem Starowieyskim, Krzysztofem Pankiewiczem, Andrzejem Majewskim) sprzyjała formalnym poszukiwaniom, budowaniu wspaniałej oprawy plastycznej i muzycznej.
W kolejnych programach Tomaszewski wyraźnie odchodzi od literatury; poszukuje inspiracji w źródłach i formach teatru (m.in. w teatrze wschodnim, w komedii dellarte), w niemym filmie, psychologii, a także w istocie samego ruchu: jego motoryce i fakturze.
Lata 60-te to czas powstawania najwybitniejszych mimodramów, będących efektem głębokiej refleksji inscenizatora. Ziarno i skorupa (1961), Labirynt (1963), Suknia (1966), Ruch (1966) zachwycały precyzją wykonania oraz metaforyką i rozbudowaną symboliką ruchu. Są to również lata świetności takich mimów jak: Stanisław Brzozowski, Jerzy Kozłowski, Leszek Czarnota, Andrzej Szczużewski.
Inscenizacja w 1970 roku Odejścia Fausta wyznacza kolejny okres w twórczości Tomaszewskiego: pantomim spektaklowych. Przedstawienia, uważane do dziś, za szczytowe osiągnięcia Wrocławskiego Teatru Pantomimy, to widowiska o bogatej scenografii i oprawie muzycznej oraz z wyraźną strukturą dramaturgiczną: Przyjeżdżam jutro, Spór, Sen nocy letniej, Rycerze króla Artura. Główne role kreują wtedy: Danuta Kisiel, Ewa Czekalska, Urszula Hasiej, Czesław Bilski, Marek Oleksy, Zbigniew Papis, Janusz Pieczuro, Jerzy Reterski, Krzysztof Szwaja.
Działające przy teatrze studio przysposabiało młodych adeptów sztuki mimu do zawodu aktora. Tomaszewski wykształcił wielu znakomitych artystów, którzy obecnie prowadzą swoje teatry, zajmują się pracą pedagogiczną w kraju i poza granicami, m. in.: Elżbieta Jaroszewicz, Ewa Czekalska, Paweł Rouba, Stanisław Brzozowski, Stefan Niedziałkowski, Jerzy Kozłowski, Marek Oleksy, Aleksander Sobiszewski.
Liczne występy wrocławskich mimów od Hiszpanii po Japonię, od krajów skandynawskich po Australię, Meksyk i Wenezuelę przyniosły zespołowi wiele nagród, wśród których Tomaszewski cenił najbardziej złoty medal Swedish Dance Association, Sztokholm (1963) i Złotą Gwiazdę (Etoile pour recherche corporelle) zdobytą na VIII Międzynarodowym Festiwalu Tańca w Paryżu (1970). Swoim udziałem wrocławscy artyści dopełniali przedstawienia realizowane m.in.: w La Scali w Mediolanie, w Operze w Lipsku, w teatrach w Polsce, Niemczech i Skandynawii.
Popularność teatru na całym świecie przekładała się na zainteresowanie zagranicznych mediów. O Wrocławskim Teatrze Pantomimy zrealizowano filmy dokumentalne w takich stacjach jak BBC, w telewizji włoskiej, duńskiej, norweskiej. Poza tym Spór, Kaprys i Tragiczne gry nakręcono dla Teatru Telewizji.
Od września 1998 funkcja dyrektora teatru powierzona została Kazimierzowi Januszowi Dońcowi. Realizował on koncepcje artystyczne i repertuarowe Henryka Tomaszewskiego.
Po śmierci Tomaszewskiego (2001) Wrocławski Teatr Pantomimy na nowo próbuje określić swój charakter i swoje cele. Dyrektorem Naczelnym i Artystycznym został Aleksander Sobiszewski. Pełnił tę funkcję od 1 lipca 2003 do 19 maja 2009 roku.
Sobiszewski, uczeń Mistrza, zaczął realizować własne, odważne wizje sceniczne. Spektakle oparte na autorskich scenariuszach cechują czarny humor, absurd i groteska. Sobiszewski wyreżyserował takie spektakle jak Małpy (2003), Science Fiction (2004), Galapagos (2007), czy Gastronomię (2008).
Do współpracy zapraszał też znany artystów. Swoje spektakle zrealizowali m.in.: Stefan Niedziałkowski i Bogdan Koca.
Obecnie funkcję Dyrektora Naczelnego pełni Zbigniew Szymczyk, Dyrektorem Artystycznym teatru jest Marek Oleksy.
W sezonie artystycznym 2011/2012 Wrocławski Teatr Pantomimy obchodzi jubileusz 55lecia!