POZNAŃSKIE TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ NAUK

Ogólne informacje

Utworzone w 1857 r. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk powołało Bibliotekę dla potrzeb rozwijającego się miejscowego środowiska naukowego. Jej zaczątkiem stały się cenne dary przekazywane przez wybitnych Wielkopolan (Seweryna Mielżyńskiego, Stanisława Koźmiana, Teofila Mateckiego, Kazimierza Szulca, Gustawa Potworowskiego, Jana Konstantego Żupańskiego) oraz uczonych, pisarzy, artystów i wydawców z całej Polski (Augusta Mosbacha, Adama Kirkora, Józefa Lompę, Feliksa Sypniewskiego). Donatorzy ofiarowali wówczas Bibliotece najwybitniejsze dzieła z literatury i nauki europejskiej od XV do XIX w.
Nasze najcenniejsze zbiory stanowią stare druki, spośród których ponad 1400 wydano w XVI wieku. W Bibliotece znajdują się między innymi dwie pierwsze edycje dzieła Mikołaja Kopernika „O obrotach sfer niebieskich" (Norymberga 1543 i Bazylea 1566) oraz książka Józefa Strusia „O tętnie" (Bazylea 1555). Druków XVII-wiecznych Biblioteka zgromadziła ponad 3000, a XVIII-wiecznych – ponad 10 000. Rękopisy Biblioteki, głównie z XIX i XX w., mają charakter historyczno-literacki, większość proweniencyjnie związana jest z Poznaniem i regionem wielkopolskim.
Biblioteka posiada ponad 340 000 woluminów, w tym ponad 240 000 woluminów druków zwartych, ok. 5400 tytułów czasopism w ok. 75 500 woluminach oraz ok. 24 000 woluminów zbiorów specjalnych – wśród nich 15 000 starych druków (z czego 155 to inkunabuły), ok. 1670 rękopisów, ok. 1000 jednostek ikonograficznych, ok. 2000 jednostek kartograficznych i ponad 1900 ekslibrysów.
W latach 1919-1952 Biblioteka PTPN działała w ścisłej współpracy z Biblioteką Uniwersytecką, a następnie pod patronatem PAN. W czasie II wojny światowej utraciła 25% księgozbioru. W 1964 podjęto decyzję o humanistycznym profilu zbiorów