Bieszczadzki Park Narodowy

Ogólne informacje

Bieszczadzki Park Narodowy jest trzecim co do wielkości parkiem narodowym w Polsce. Został utworzony w 1973 roku na powierzchni 57,25 km2, obecnie zajmuje 290 km2. Obejmuje najwyżej położoną część Bieszczadów Zachodnich, zaliczanych przez przyrodników do Karpat Wschodnich. W 1992 roku Bieszczadzki Park Narodowy stał się częścią polsko-słowacko-ukraińskiego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”.
Bieszczady stanowią niewątpliwy fenomen przyrodniczo-historyczny na skalę europejską. W związku z wyludnieniem tego terenu w okresie powojennym, przyroda w wielu miejscach zaciera ślady po dawnej działalności gospodarczej i pasterskiej. Postępująca sukcesja roślinności i zachowane ślady kultury materialnej wyróżniają ten bogaty w faunę puszczańską, lesisty obszar.
Układ grzbietów i obniżeń dolinnych nawiązuje do podłoża geologicznego. W Bieszczadach wyraźnie rysuje się charakterystyczna rusztowa budowa pasm górskich wyznaczających kierunek NW-SE. Przebiegające w obniżeniach pomiędzy pasmami górskimi doliny rzeczne, tworzą w niektórych miejscach malownicze przełomy. Na grzbietach górskich spotykane są różnorodne formy rzeźby, takie jak ostańcowe skałki czy pola rumowiskowe zwane także grechotami.
Wody z obszaru Bieszczadzkiego Parku Narodowego odprowadzane są przez San i jego dopływy. Wzdłuż pasma granicznego przebiega główny europejski działu wód, rozdzielający zlewiska Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego.
Układ pięter roślinnych we Bieszczadach ma swoisty charakter. Występuje tu: piętro pogórza (do 500 m n.p.m.), piętro regla dolnego (500-1150 m n.p.m.) oraz piętro wysokogórskie – połoniny (do 1346 m n.p.m.). Różnorodność biologiczna tego terenu jest bardzo wysoka. Lasy zajmują około 80% powierzchni Parku, a niektóre ich fragmenty mają charakter puszczański. W strefie połonin zobaczyć można wiele gatunków roślin typowych dla Karpat Wschodnich (pszeńca białego, goździka skupionego, wężymorda różowego) oraz roślin wysokogórskich (zawilca narcyzowego, widłaka alpejskiego, prosienicznika jednogłówkowego). W „krainie dolin” na obszarze dawnych wsi występuje zaś mozaika zbiorowisk pastwiskowych, łąkowych i zaroślowych.
Fauna BdPN jest stosunkowo liczna w gatunki zagrożone lub rzadkie w innych częściach Europy, takie jak: drapieżniki (niedźwiedź, wilk i ryś) czy też duże ssaki roślinożerne (jeleń karpacki, sarna, dzik, żubr - reintrodukowany tutaj w latach 60-tych). Park jest rajem dla ornitologów. Można tu obserwować liczne ptaki drapieżne (orzeł przedni, orlik krzykliwy, sokół wędrowny, gadożer, orzełek włochaty, trzmielojad) oraz sowy (puchacz i puszczyk uralski).
Bieszczady stanowią niezwykle atrakcyjny region dla turystyki pieszej, konnej, rowerowej (w miejscach wyznaczonych), narciarstwa biegowego oraz fotografii przyrodniczej. Ponieważ około 63 % po-wierzchni parku jest objęte ochroną ścisłą udostępnianie parku do zwiedzania wymaga odpowiedniego przygotowania szlaków turystycznych, ścieżek przyrodniczych i stałego nadzoru nad przestrzeganiem regulaminu dla zwiedzających. Na terenie Parku preferowana jest turystyka piesza po znakowanych szlakach turystycznych (ok. 150 km). Funkcjonuje już 12 ścieżek przyrodniczych. W oparciu o zachowawczą hodowlę konia huculskiego Park promuje rozwój turystyki konnej. W oparciu o muzeum przyrodnicze, Terenową Stację Edukacji Ekologicznej w Suchych Rzekach i ścieżki przyrodnicze Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny BdPN w Ustrzykach Dolnych rozwija stałe programy edukacyjne dla szkół bieszczadzkich, a także realizuje zajęcia i warsztaty przyrodnicze dla grup zorganizowanych.