Kościół św. Rocha w Białymstoku

Ogólne informacje

Kościół św. Rocha w Białymstoku – kościół-Pomnik Odzyskania Niepodległości znajduje się na wzgórzu św. Rocha w Białymstoku, na miejscu kaplicy św. Rocha i katolickiego cmentarza z 1839 r. (miejsca profanacji dokonanej przez Rosjan podczas powstania styczniowego).HistoriaDzieje kościoła w obecnym kształcie rozpoczęły się 2 lutego 1925, kiedy ordynariusz wileński, biskup Jerzy Matulewicz, zezwolił księdzu Adamowi Abramowiczowi na założenie drugiej parafii i zbudowanie nowego kościoła w Białymstoku; wyznaczono do tego celu należące do diecezji wzgórze św. Rocha, na którym znajdował się nieczynny od końca XIX wieku cmentarz grzebalny z kaplicą św. Rocha. Wzgórze po rozszerzeniu granic Białegostoku w 1919 znalazło się w centrum miasta. Budowę poprzedziło ogłoszenie konkursu na projekt „Świątyni Opatrzności Bożej w Białymstoku” w czasopiśmie „Architektura i Budownictwo” (14 IV 1926). Wpłynęło ponad 70 projektów. Konkurs został rozstrzygnięty w trzy miesiące później. Do realizacji przeznaczono wyróżniony projekt architekta Oskara Sosnowskiego.Prace budowlane rozpoczęto w 1927. Budowa postępowała sprawnie. W chwili wybuchu wojny kościół był gotowy w stanie surowym, z zamontowaną kopułą i ukończoną wieżą. W czasie wojny, jako jeden z nielicznych w Polsce obiektów nie uległ zniszczeniu, a prace budowlane przy nim były kontynuowane. We wrześniu 1939 został na krótko zarekwirowany przez Niemców na koszary. W 1941 rozpoczęto w kościele odprawianie nabożeństw. W zajętej wieży Niemcy urządzili punkt obserwacyjny. Prace budowlane zakończono w 1945 pod kierownictwem arch. Stanisława Bukowskiego (Oskar Sosnowski zmarł w 1939).Kościół został zbudowany został w stylu modernistyczno-ekspresjonistycznym na planie ośmioboku i składa się z trzech stopniowo narastających brył. Pierwsza tworzy zasadniczy plan świątyni, drugą i trzecią stanowią ośmioboczne parawanowe attyki. Pierwotnym wezwaniem miała być Gwiazda Zaranna, która miała symbolizować jutrzenkę Niepodległości, dlatego Sosnowski użył w projekcie planu gwiazdy, którą następnie wykorzystał w innych elementach we wnętrzu (np. sklepienia).